Em hãy cho biết tại sao chúng ta lại thực hiện
năm ATGT
Gợi ý: Tình hình giao thông ở Việt Nam hiện nay.
Ý thức chấp hành pháp luật về giao thông của người dân.
Nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông.
Giải pháp để đẩy lùi tai nạn giao thông.
Trách nhiệm của bản thân.
Các em có thể vận dụng kiến
thức sau để hỗ trợ cho bài làm.
Sự cần thiết, tối cần thiết của
luật pháp là điều hiển nhiên. Nhưng còn những yếu tố hỗ trợ khác nữa cũng không
kém phần hữu hiệu trong việc điều chỉnh hành vi con người, cộng đồng và quản lý
đất nước.
Quốc hội đang giành phần lớn thời gian để xây dựng và
hoàn chỉnh hệ thống luật pháp của Việt Nam. Đó là quá trình tất yếu của một đất
nước đang tiến lên văn minh và hiện đại, đang vươn tới một trình độ cao hơn
trong lịch sử phát triển của dân tộc. Nhưng sẽ là không đầy đủ, nếu quên đi sự
hỗ trợ của những yếu tố khác. Những yếu tố này cũng không kém phần quan trọng.
Pháp luật - Ba điểm mạnh
Có lẽ sẽ không cần bàn cãi nữa về tầm quan trọng của
pháp luật đối với sự duy trì và phát triển của một xã hội, một đất nước. Vai
trò đó dựa vào ba điểm mạnh sau đây của bản thân pháp luật:
Đó là tính bắt buộc chung. Bất kì ai khi đặt vào
tình huống, hoàn cảnh pháp luật qui định không thể xử sự khác được.
Đó là tính minh bạch. Pháp luật được xác định
chặt chẽ, ổn định, có thể tiên liệu, dự đoán trước.
Đó là tính được đảm bảo thực hiện bởi nhà
nước. Nhờ có cơ quan công quyền tiến hành tổ chức đưa pháp luật vào cuộc
sống và xử lí vi phạm, nên pháp luật đã xứng đáng xếp vào vị trí là công cụ
hiệu năng nhất để nhà nước quản lí xã hội.
Song lâu nay có lẽ cũng vì quá đề cao, nhấn mạnh, thậm
chí tuyệt đối hoá pháp luật, đôi khi người ta quên mất rằng pháp luật tự thân
nó cũng hàm chứa không ít những điểm yếu và cần thiết phải được bổ khuyết.
Pháp luật – Ba điểm yếu
Chúng tôi muốn đi sâu hơn những điểm yếu cố hữu của
pháp luật, đó là tính chủ quan, sự khái quát hoá quá cao, và tính dễ bị lạc hậu
so với sự đổi thay nhanh chóng của cuộc sống.
Tính chủ
quan. Ai cũng thấy các quy định của pháp
luật rất đa dạng và khác nhau. Chẳng hạn, ở nước ta quy định cho mọi phương
tiện giao thông đi phía tay phải, trong khi ở Ấn độ lại đi bên tay trái. Hay
việc ăn thịt lợn là chuyện hàng ngày và rất bình thường ở nhiều quốc gia, thì
có một số nước theo đạo Hồi lại có qui định cấm ăn thịt lợn.
Một dẫn chứng nữa: cùng là vấn đề độ tuổi kết hôn,
nhưng mỗi nước có qui định độ tuổi khác nhau. Chẳng hạn như ở Việt Nam độ tuổi
kết hôn ở nữ là từ 18 tuổi, nam từ 20 tuổi trở lên. Trong quá trình thực hiện,
lại xuất hiện sự khác biệt: ở những đô thị lớn nơi có trình độ dân trí cao, nếu
vi phạm việc xử lí sẽ khác, còn ở những vùng sâu, vùng xa xử lí cũng sẽ khác.
Cũng dễ hiểu thôi. Bản thân con người, xã hội loài
người là một thực thể đầy mâu thuẫn và không hoàn thiện, thì làm sao luật pháp,
sản phẩm do con người làm ra, có thể tuyệt đối hoàn thiện được, do vậy pháp
luật không phải bao giờ cũng đúng, cũng là chân lí.
Hơn nữa, pháp luật phần nào thể hiện ý chí, mang trong
nó những toan tính và lợi ích trước hết của chủ thể ban hành, và vì thế, ai
cũng hiểu, không phải lúc nào pháp luật cũng đáp ứng mong mỏi của tất cả các
thành viên của toàn xã hội.
Sự khái quát hoá quá cao. Ai cũng biết pháp luật là những
qui tắc xử sự phổ biến do vậy nó cần phải mang tính khái quát hoá cao, sự khái
quát hoá cao đó giữ cho luật pháp vừa ổn định lại vừa đảm bảo được một sự công
bằng và thống nhất.
Song nếu sự khái quát hoá quá cao, lại có những qui
định quá chung chung, pháp luật dễ dàng bộc lộ điểm yếu nhất - khó đi vào cuộc
sống. Thực tế cho thấy mọi tình huống pháp luật xảy ra thường ở những không
gian, thời gian và hoàn cảnh sống cụ thể cũng rất khác nhau. Bởi vậy nếu chỉ
chú ý đến qui định của điều luật mà không quan tâm đến hoàn cảnh kinh tế, trình
độ nhận thức, khả năng giáo dục và nhiều yếu tố khác, việc áp dụng luật pháp
không những có thể sai lầm mà còn dễ trở thành sự ám ảnh về tính trừng phạt,
gây đau khổ hơn là giáo dục hay cần thiết để duy trì trật tự chung.
Tính dễ bị lạc hậu so với cuộc
sống. Pháp luật suy cho cùng chỉ là sự
phản ứng của con người trước những đổi thay của tự nhiên và xã hội, do vậy pháp
luật luôn đi sau cuộc sống, dù có hoàn thiện đến đâu pháp luật cũng không thể
điều chỉnh hết được các quan hệ xã hội.
Như vậy xem ra sự điều chỉnh của pháp luật thường là sự
điều chỉnh sau, và sự trừng phạt của luật pháp đôi khi chỉ làm cho người ta sợ
mà không vi phạm chứ chưa chắc đã phải là liệu pháp hoàn toàn hiệu năng trong
mọi trường hợp.
Các yếu tố ngoài pháp luật
Chính những điểm yếu nói trên làm cho pháp luật, dù là
cần thiết, thậm chí tối cần thiết, bản thân nó vẫn chưa hoàn toàn đủ để điều
chỉnh toàn bộ hành vi con người, sự hài hoà của cộng đồng, để điều hành một xã
hội, một đất nước. Trong hoạt động xây dựng và thực hiện pháp luật cần phải kết
hợp và đặt pháp luật trong mối liên hệ với những qui phạm xã hội khác như đạo
đức; phong tục, tập quán; điều lệ của các tổ chức xã hội…
Trong thực tế, những dạng qui phạm này đều ra đời trước
pháp luật, tuy không có được tính minh bạch và rõ ràng như luật pháp, không có
một cơ quan công quyền là nhà nước đứng ra đảm bảo thực hiện, và thường là
những chuẩn mực định tính khó đo đếm, nhưng nó lại có nhiều ưu điểm và nhiều
mặt tích cực mà luật pháp không thể có được.
Luật pháp có thể yêu cầu mọi người phải làm điều này
không được làm điều kia nhưng khi kêu gọi hướng đến cái đẹp, cái thiện thì luật
pháp bỗng trở nên bất lực. Chính đạo đức, phong tục tập quán tốt đẹp, điều lệ
của các tổ chức xã hội...lại có khả năng làm được và làm tốt điều này. Ngay cả
văn học nghệ thuật, đức tin v.v...cũng có vai trò không thể phủ nhận được.
Chẳng hạn, trong thời chiến tranh, noi theo gương ông cha đi trước hoặc nghe
một bản nhạc, đọc một bài thơ, một cuốn sách, nhiều thanh niên sẵn sàng rời ghế
nhà trường ra đi chẳng tiếc tuổi xanh, để quyết tử cho tổ quốc quyết sinh....
Lời kết
Nhà nước pháp quyền là nhà nước vị pháp luật, một nhà
nước quản lí xã hội bằng pháp luật. Nước ta đang trong quá trình xây dựng và
hoàn chỉnh một nhà nước như vậy. Nhưng điều chỉnh hành vi con người bằng pháp
luật, dù đóng vai trò chủ yếu, vẫn là một sự điều chỉnh rất công phu. Trong khi
đó các qui phạm xã hội và những hình thức không mang tính qui phạm khác nói ở
trên cũng có khả năng điều chỉnh hành vi con người một cách nhẹ nhàng hơn mà vẫn hướng con người tới được
những giá trị cao cả.
Tóm lại, về mặt lý luận và cả về thực tiễn, không bao
giờ quên rằng: luật pháp cần, rất cần thiết, nhưng chỉ dựa vào chỉ luật pháp là
chưa đủ, nói cách khác, sẽ khó khăn nhiều hơn trong sự nghiệp lớn “trị
quốc bình thiên hạ”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét