Đạo đức hiện nay của một số bộ
phận thanh thiếu niên xuông cấp trầm trọng, thể hiện qua rất nhiều vụ án cướp
của, giết người hàng loạt, đặc biệt hơn hiện tượng này đã và đang diễn ra chính
trong môi trường giáo dục, em hãy nêu nguyên nhân và phương hướng tác động của
gia đình và xã hội nhằm ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn trên.
Gợi ý: Nguyên nhân: - Từ chính bản thân như
đua đòi, chứng tỏ bản lĩnh, thiếu thốn tình cảm, quan tâm……. – Mối quan hệ trong gia
đình đổ vỡ
- Môi trường
xã hội, bạn bè
Hậu quả: Gia đình tan vỡ, người vào tù, vào bệnh viện, mất mạng, gánh
nặng cho xã hội.
Tác động: Quan tâm từ nhiều phía như: quan tâm dạy dỗ chỉ bảo từ chính
gia đình, giáo dục nghiêm túc từ nhà trường, môi trường trong sạch của xã hội.
Các em có thể vận dụng một số những kiến thức
về đạo đức sau để nói lên tầm quan trọng của đạo đức.
Đạo đức là gì?
- Trong cuộc sống hàng ngày
của con người, có nhiều mối quan hệ rất phong phú, đa dạng và phức tạp,
bao gồm quan hệ giữa cá nhân với cá nhân, cá nhân với tập thể và với xã hội.
Con người cần phải tự giác điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với
những yêu cầu, chuẩn mực chung của xã hội.
- Giúp đỡ người
hoạn nạn...được coi là có đạo đức. Ngược lại, Gặp người hoạn nạn không cứu
giúp...
- Em sẽ giúp người
phụ nữ đó mang cái túi. Làm như vậy, là hành vi giúp đỡ người khác khi gặp khó
khăn. (Tình hình xã hội phức tạp, một số phụ nữ không muốn người lạ mang hộ
tài sản của mình?) Như vậy, tự điều chỉnh hành vi của cá nhân không phải là
việc tuỳ ý mà luôn phải tuân theo một hệ thống các quy tắc, chuẩn mực xác định.
- Đạo đức là hệ
thống các quy tắc, chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành
vi của mình cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng, của xã hội.
- Lịch sử loài
người tồn tại các nền đạo đức xã hội khác nhau và bị chi phối bởi quan điểm và
lợi ích của giai cấp thống trị.
Ví dụ:
xã hội phong kiến, “trung” là trung thành vô điều kiện với vua. Xã hội ta
“trung” là trung thành với lợi ích của đất nước, của nhân dân
- KL:
Nền đạo đức ở nước ta vừa kế thừa phát huy, phát triển những giá trị đạo đức
truyền thống của dân tộc và những tinh hoa văn hoá nhân loại.
Phân biệt đạo đức
với pháp luật và phong tục, tập quán trong sự điều chỉnh hành vi của con người.
- Ví dụ (sgk)
+ Trong giờ kiểm
tra bạn A giúp bạn B bằng cách đọc cho
bạn B chép bài của mình.
+ Anh A vượt đèn đỏ
khi tham gia giao thông, bị phạt vi cảnh.
+ Cúng giỗ tổ tiên.
Từ ví dụ trên, cho
thấy; Đạo đức; Pháp luật và phong tục, tập quán:
* Giống nhau: là
đều điều chỉnh hành vi của con người cho phù hợp với những yêu cầu và chuẩn mực
đạo đức chung của xã hội.
* Khác nhau: + Đạo
đức, điều chỉnh hành vi mang tính tự giác (điều chỉnh bằng lương tâm).
+ Pháp luật, điều chỉnh
hành vi mang tính bắt buộc, tính cưỡng chế, bằng những quy tắc xử sự do nhà
nước ban hành, buộc mọi người phải thực hiện.
+ Phong tục, tập quán, là
những thói quen, những quy tắc chuẩn mực xã hội xuất phát từ quan niệm sống, về
mối quan hệ giữa lợi ích cá nhân, lợi ích người khác và xã hội, về những yêu
cầu xã hội đối với con người trong điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Nó trở thành
nét đẹp trong đời sống đạo đức, trở thành thuần phong, mĩ tục cần duy trì và
phát huy. Ngược lại, những hủ tục, cần phải loại bỏ. Như vậy, điều chỉnh hành
vi vừa mang tính tự giác, vừa mang tính bắt buộc phải thực hiện các quy tắc
chuẩn mực của xã hội, nếu không dư luận xã hội sẽ lên án.
Vai trò của đạo đức
trong sự phát triển của cá nhân, gia đình và xã hội
a) Đối với cá nhân
- Đạo đức: + Góp
phần hoàn thiện nhân cách con người.
+ Giúp cá nhân có năng lực sống thiện, sống có ích, thêm yêu Tổ quốc,
đồng bào và toàn nhân loại.
- Một cá nhân sống
thiếu đạo đức, thì mọi phẩm chất năng lực khác sẽ không còn ý nghĩa.
- “Tiên học lễ,
hậu học văn”. “Lễ” ở đây là đạo đức. “Văn” là kiến thức văn hoá.
b) Đối với gia đình
- Đạo đức: + Là nền
tảng của gia đình, tạo sự ổn định và phát triển vững chắc của gia đình.
+ Sự tan vỡ của gia đình có
nguyên nhân từ việc vi phạm các quy tắc, chuẩn mực đạo đức.
- Một vài biểu hiện
vi phạm: Con cái không vâng lời cha mẹ, các thành viên gia đình không tôn trọng
lẫn nhau, vợ chồng không chung thuỷ...
c) Đối với xã hội
- Đạo đức: + Được
coi là sức khỏe của cơ thể sống
+ Một xã hội các quy tắc,
chuẩn mực đạo đức được tôn trọng, củng cố và phát triển, thì xã hội có thể phát
triển bền vững.
+ Một môi trường xã hội các
chuẩn mực đạo đức bị xem nhẹ, không được tôn trọng, thì nơi đó sẽ xảy ra mất ổn
định.
- Xây dựng, củng cố
và phát triển nền đạo đức mới ở nước ta có ý nghĩa to lớn trong chiến lược phát
triển con người VN hiện đại; Góp phần xây dựng, phát triển nền văn hoá tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Việc hiến máu
nhân đạo, là nghĩa cử cao đẹp của mỗi người, là tình cảm, là nghĩa vụ của tuổi
trẻ...
) Nghĩa vụ là gì?
+ Nghĩa vụ là sự phản ánh những mối quan hệ
đạo đức, đặc biệt, giữa cá nhân với cá nhân và cá nhân với xã hội. Là biểu hiện
riêng chỉ có ở con người; khác với con vật chỉ quan hệ với nhau trên cơ sở bản
năng.
+ Ví dụ: (sgk, tr 68) Về sự khác
nhau giữa nghĩa vụ của con người (cha mẹ nuôi dạy con cái) và bản năng của con
vật (sói mẹ nuôi con).
- Trong cuộc sống
xã hội, để đảm bảo nhu cầu, lợi ích của cá nhân cần phải có mối quan hệ xã hội,
phải kết hợp hài hoà với các cá nhân khác và toàn xã hội, không thể tự mình
thoả mãn được. Khi các cá nhân ý thức được trách nhiệm của bản thân, thì đó
được gọi là nghĩa vụ của cá nhân.
Ví dụ: sgk, tr 68. Trẻ em cần được đi học, muốn vậy phải có
trường học và đội ngũ thầy cô giáo. Do đó, mọi người phải thực hiên nghĩa vụ
đóng thuế để xây dựng trường và trả lương cho thầy, cô giáo.
- Nghĩa vụ là trách nhiệm
của cá nhân đối với yêu cầu, lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội.
b) Nghĩa vụ của người thanh
niên Việt Nam
hiện nay.
- Một là, chăm lo rèn luyện
đạo đức bản thân. Có ý thức quan tâm đến những người xung quanh, dám đấu tranh
chống lại các ác, bảo vệ cái thiện, góp phần xây dựng xã hội mới công bằng, dân
chủ, văn minh.
- Hai là, không ngừng học
tập nâng cao trình độ văn hoá, tiếp thu khoa học và công nghệ hiện đại, nâng
cao nhận thức về chính trị, xã hội để làm chủ đất nước và đẩy mạnh sự nghiệp
CNH và HĐH đất nước, phấn đấu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành một
nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
- Ba là, tích cực lao động
sx để tạo ra của cải vật chất, văn hoá tinh thầngóp phần vào sự nghiệp xây dựng
đất nước Việt Nam giàu mạnh; mỗi người phải lao động cần cù, sáng tạo, trung
thực và có trách nhiệm; phê phán những hiện tượng lười biếng, làm bừa làm ẩu,
gây ra nhiều hậu quả xấu cho xã hội và cho chính những người đó.
- Bốn là, sẵn sàng tham gia
vào sự nghiệp bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét